O języku polskim

Język polski należy do zachodniosłowiańskiej grupy języków indoeuropejskich. Ze względu na swoją strukturę zaliczany jest do języków fleksyjnych, syntetycznych. Jako odrębny język polszczyzna zaczęła się kształtować w X wieku, pełniąc ważną rolę w powstaniu i rozwoju państwa polskiego. Najdawniejsze zachowane zapisy pojedynczych słów w języku polskim pochodzą z XII wieku. Najstarsze zachowane pełne zdanie zapisane po polsku brzmi „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”. Znaleziono je w łacińskim tekście z 1270 roku. Do XIV wieku polszczyzna istniała tylko w regionalnych i ludowych odmianach mówionych. Literacka, ponadregionalna odmiana języka wykształciła się w XV i XVI wieku, o czym świadczy bogata literatura renesansowa napisana po polsku. Początkowo rozwój języka polskiego odbywał się pod silnym wpływem języków sąsiadów – niemieckiego i czeskiego, a także łaciny. W wiekach późniejszych zaznaczył się znaczny wpływ języka francuskiego, obecnie zaś język polski, podobnie jak inne języki europejskie, przejmuje wiele z języka angielskiego.

Liczbę użytkowników języka polskiego można szacować na ponad 45 milionów osób, z czego ok. 38 milionów mieszka w Polsce. Językiem polskim posługują się liczne grupy Polaków lub osób polskiego pochodzenia mieszkających poza granicami Polski, m. in. w USA, Kanadzie, Australii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii, Islandii, a także w Białorusi, Kazachstanie, na Litwie i na Ukrainie.

Współcześnie język polski używany jest w Polsce w postaci urzędowej, literackiej formy ogólnopolskiej, która powstała na podstawie dialektów Wielkopolski i Małopolski, a także pod wpływem dialektu Mazowsza. Lokalnie, najczęściej w odmianie mówionej, używane są dialekty, takie jak kaszubski, śląski, małopolski, mazowiecki i wielkopolski.

Najobszerniejsze słowniki języka polskiego obejmują ponad 130 000 jednostek, z czego ok. 20 tysięcy znajduje się w codziennym użyciu. Coraz więcej osób uczy się języka polskiego jako obcego. Ich liczbę można szacować na blisko 10 000 na całym świecie, z czego ok. jedna trzecia studiuje język polski w uniwersytetach i szkołach językowych w Polsce. Intryguje ich fakt, że niektóre rzeczowniki w języku polskim mogą mieć aż 14 różnych form fleksyjnych, nie obawiają się wymowy łamańców językowych typu „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie”. Ze zdumieniem odnajdują w polszczyźnie słowa znane im ze swoich języków. Dla Niemców będą to np.: dach, blacha, jarmark, gmach, ratusz; dla Włochów: fontanna, gracja, pomidor, parapet; dla Francuzów: bagaż, bilet, bukiet, romans, wizyta; dla Anglików i Amerykanów: trener, komputer, dyskietka, biznesmen, folder, mikser, drybling, relaks, keczup, dżinsy. Każdy z nich bez problemu rozpozna tematykę tekstów prasowych, których tytuły brzmią na przykład tak: „Racjonalna polityka ekonomiczna”, „Katastrofalna inflacja – bank centralny interweniuje”, „Konferencja prasowa ministra finansów”, „Korupcja w lokalnej administracji”, „Nowy skandal dopingowy w tenisie”. A to wszystko jest po polsku!

Skip to content